Σχεδίαση Ιστοσελίδας:  Αρης  Τσιατούχας (2013) ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ  ΕΠOXH: 323 - 30 π.Χ. Η περίοδος από το 323 π.Χ., που πέθανε ο Μέγας Αλέξανδρος, μέχρι το 31 π.Χ., που η Ρώμη κυριάρχησε σε όλο τον κόσμο, ονομάζεται ελληνιστική ή αλεξανδρινή περίοδος, γιατί χαρακτηριστικό της είναι η διάδοση και η καλλιέργεια του ελληνικού πολιτισμού έξω από την Ελλάδα. Θάνατος Αλέξανδρου Στην οικογένεια του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν υπήρχε διάδοχός του κι όταν οι στρατηγοί του μοίρασαν το κράτος του μεταξύ τους, διέλυσαν την ενότητά του ιδρύοντας ανεξάρτητα βασίλεια ο καθένας. Στα κράτη αυτά διατηρήθηκε και άνθισε, για τρεις ολόκληρους αιώνες, ο ελληνικός πολιτισμός. Όμως πια το κέντρο βάρους δε βρισκόταν στην Ελλάδα. Με τα δικά της πνευματικά και καλλιτεχνικά δώρα δημιουργήθηκαν σ' άλλους τόπους νέες πολυάνθρωπες πόλεις, που πρόκοψαν και έγραψαν δική τους αξιόλογη ιστορία.   Ελληνιστικά Κράτη Πέντε ήταν τα κράτη που δημιουργήθηκαν μετά από τη διάλυση της αυτοκρατορίας του Μ. Αλεξάνδρου: • Το βασίλειο της Αιγύπτου με πρώτο του βασιλιά τον Πτολεμαίο τον Α' • Το βασίλειο της Συρίας, που το κυβέρνησε η οικογένεια των Σελευκιδών • Το βασίλειο της Περγάμου • Το βασίλειο της Μακεδονίας και • Το βασίλειο της Θράκης. Πολιτιστική Επίδραση  Οι διάδοχοι σεβάστηκαν όλοι τους τα έθιμα και τη θρησκεία των ξένων λαών κι όσο καιρό διατηρήθηκαν στη ζωή τα βασίλειά τους, ο λιγοστός ελληνικός πληθυσμός που τα κατοικούσε κατεύθυνε τη ζωή του τόπου και διαπότιζε με το πνεύμα τη θρησκεία, τις συνήθειες και τον πολιτισμό του, γενικότερα, τους κατοίκους. Η γνωριμία των Ελλήνων με την Ανατολή έδωσε την ευκαιρία ν' απλωθούν αφάνταστα τα σύνορα του ελληνισμού κι ο πολιτισμός τους να διαδοθεί στους ξένους λαούς. Έγινε όμως αφορμή, σε πολλές όψεις της ζωής, να επηρεαστούν οι Έλληνες από τους ξένους, να πάρουν αρκετές τους συνήθειες κι η παλιότερη λιτή και καθαρά πνευματική μορφή της ζωής να χαθεί.   Πολιτειακές αλλαγές Το πολιτικό και το κοινωνικό σύστημα έπαθε μια ουσιαστική μεταβολή. Οι παλιές πόλεις - κράτη της Ελλάδας, έχασαν πια τη σημασία τους και δεν μπορούσαν να συγκρατήσουν τους κατοίκους τους. Στην Ανατολή, όμως, δημιουργήθηκαν στον τύπο των παλιών ανατολικών αυτοκρατοριών μεγάλα κράτη με πολυάνθρωπες πόλεις. Ένα χαρακτηριστικό της νέας εποχής ήταν η αυξανόμενη ανισότητα στην κατανομή του πλούτου και η εμφάνιση μιας αριστοκρατίας αστών. Οι εύποροι πολίτες γίνονταν πλουσιότεροι, ενώ το εισόδημα των κατώτερων κοινωνικών τάξεων ελαχιστοποιούνταν. Αυτές οι συνθήκες σε συνδυασμό με την αύξηση του αριθμού των δούλων προκάλεσαν μεγάλη δυσαρέσκεια στα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα του πληθυσμού, με αποτέλεσμα να εκδηλωθούν στάσεις κατά τα τέλη του 2ου και τον 1ο αιώνα π.Χ., περίοδο επέκτασης της ρωμαϊκής κυριαρχίας στον ελληνιστικό κόσμο. Η κινητικότητα του πληθυσμού και οι μεταναστεύσεις Ελλήνων προς τα νέα βασίλεια συνέβαλαν στην εξάπλωση των ελληνικών πολιτισμικών στοιχείων και στη δημιουργία της κοινής, -μιας καινούργιας γλώσσας που έφερε στοιχεία των παλαιών ελληνικών διαλέκτων- σε γεωγραφικές περιοχές που εκτείνονταν μέχρι τα βάθη της Ανατολής. Η ίδρυση ελληνικών πόλεων και στρατιωτικών οικισμών, κοιτίδων των ελληνικών θεσμών, ήταν καθοριστικής σημασίας σε αυτή τη διαδικασία. Τέλος, η συνύπαρξη ελληνικών και επιτόπιων πολιτισμικών στοιχείων οδήγησε σε αλληλεπιδράσεις και στην εμφάνιση ενός πολιτιστικού πλουραλισμού.  Οικονομική παγκοσμιοποίηση  Στην οικονομική ζωή παρατηρείται πραγματική επανάσταση. Παύουν πια να κυκλοφορούν διάφορα εθνικά νομίσματα, αλλά μόνο τα χρυσά ελληνικά, πράγμα που διευκολύνει τις συναλλαγές. Στις εύφορες χώρες της Ανατολής εφαρμόζονται νέες καλλιέργειες και ανθεί η γεωργία και η κτηνοτροφία, ενώ στο εμπόριο σημειώνεται μια τεράστια άνθηση.   Οι νέες γνώσεις, που αποκτήθηκαν στη γεωγραφία, στη ναυσιπλοΐα, στην κατασκευή λιμανιών, φάρων, και διαφόρων άλλων έργων, ευνοούν την εμπορική ναυτιλία. Από τις διάφορες νέες χώρες, όπου έφτασε στην εκστρατεία του ο Μ. Αλέξανδρος, άγνωστες πρώτες ύλες γίνονται γνωστές και φτάνουν τώρα παντού χάρη στο εμπόριο, επηρεάζοντας το χαρακτήρα της βιομηχανίας.   Δημιουργείται η πλούσια τάξη των εμπόρων και των τραπεζιτών που αποκτούν τεράστιες περιουσίες και μεγάλες μάζες ανθρώπων στις πόλεις που ζουν με μεγάλη δυσκολία. Εξαιτίας της αστυφιλίας, της συγκέντρωσης δηλαδή στις πόλεις του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού, ερημώνεται η ύπαιθρος και οι μικροκαλλιεργητές είναι δυσαρεστημένοι, που το μεγαλύτερο μέρος της συγκομιδής τους υποχρεώνονται να το δίνουν στο βασιλιά. Δημιουργούνται 160 περίπου καινούριες πόλεις που απ' αυτές, η Αντιόχεια, η Πέργαμος, η Λαοδίκεια, η Σελεύκεια στον Τίγρη και πρώτη απ' όλες η Αλεξάνδρεια, γίνονται τεράστια πνευματικά και εμπορικά κέντρα. Έχοντας θαυμάσια οργανωμένο πολεοδομικό σύστημα, με φαρδιούς δρόμους, αγορά με στοές, ολόγυρα, ναούς, θέατρα, ωδεία, γυμνάσια, παλαίστρες λουτρά και στάδια, με πλούσιες βιβλιοθήκες και μουσεία συγκέντρωναν μεγάλα πλήθη καλλιτεχνών και επιστημόνων από όλα τα μέρη του γνωστού τότε κόσμου.   Πολιτισμός Στους απέραντους χώρους των ελληνιστικών βασιλείων η ελληνική γλώσσα γίνεται κοινό όργανο συνεννόησης. Τα γράμματα και οι επιστήμες γνωρίζουν μεγάλη άνθηση. Η ποίηση δεν αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στην πολυτάραχη εκείνη εποχή. Ο πιο αξιόλογος από τους λιγοστούς ελεγειακούς ποιητές υπήρξε ο Καλλίμαχος. Απόλυτα γνήσια ποιητική φωνή υπήρξε ο Θεόκριτος, δημιουργός ενός νέου είδους ποίησης, της βουκολικής, που τραγουδά τις χαρές και τις ομορφιές της ζωής στην εξοχή, στα βουνά και στα δάση, που τόσο την είχαν στερηθεί οι άνθρωποι των πόλεων και τη νοσταλγούσαν. Έγραψε τα "Ειδύλλια". Μεγάλη παραγωγή σημειώνεται στο επίγραμμα (Μελέαργος, Αντίπατρος) και στο θέατρο αναπτύσσεται η Νέα Κωμωδία με έξοχο αντιπρόσωπό της το Μένανδρο, που παρουσιάζει ανθρώπινους τύπους και διακωμωδεί τα ελαττώματά τους. Νέο είδος επίσης είναι οι "Μίμοι" (Ηρώνδας) ένα ευχάριστο σατιρικό ποιητικό είδος, σαν μονόπρακτο δράμα. Ένας σπουδαίος ιστορικός ο Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης ζει αυτήν την εποχή που γράφει την ιστορία της εποχής του και της Ρώμης. Στη φιλοσοφία, ο Ζήνων και ο Επίκουρος είναι οι σπουδαιότεροι αντιπρόσωποι της εποχής τους. Η φιλοσοφία που αναπτύσσουν ασχολείται με τον άνθρωπο, έχοντας σαν βασικό σκοπό την αναζήτηση της ευτυχίας του. Δημιουργική λογοτεχνική παραγωγή δεν παρατηρείται, αλλά πολλοί μορφωμένοι άνδρες ασχολούνται με τη μελέτη και κριτική των παλαιότερων ποιητών και πεζογράφων. Η περίοδος των ελληνιστικών χρόνων, περίοδος κυρίως θετικής γνώσης, συνοδεύεται με τεράστια ανάπτυξη των επιστημών, της γεωγραφίας, φυσικής, μαθηματικών, ιατρικής, αστρονομίας. Επίσης οι τέχνες γνωρίζουν σημαντική ανάπτυξη και, με την απαράμιλλη δύναμή τους, εκφράζουν την ταραγμένη, γεμάτη περιπέτειες και έξαλλα πάθη ελληνιστική εποχή. Οι μορφές των αγαλμάτων αναδίνουν την αγωνία, τη θλίψη και την απόγνωση που ένιωθαν οι περισσότεροι άνθρωποι. Με την αλεξανδρινή εποχή, ο αρχαίος ελληνικός κόσμος φτάνει στο τέλος του, που σφραγίζεται με τη ρωμαϊκή κατάκτηση. Γλυπτική Σε σύγκριση με τα ιδεαλιστικά πορτρέτα της Κλασικής περιόδου τα ελληνιστικά αποδίδουν με εντονότερο ρεαλισμό τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά του απεικονιζόμενου προσώπου. Οι κινημένες και γεμάτες πάθος μορφές αντανακλούν με τον καλύτερο τρόπο τη φιλοσοφία της ίδιας της εποχής τους, που ενδιαφέρεται περισσότερο για την ταραχώδη διαδικασία του γίγνεσθαι και λιγότερο για την αυτάρκεια του είναι. Σταδιακά η αντικατάσταση της κλασικής εξιδανίκευσης από έναν ατομικιστικό ρεαλισμό συντελέστηκε σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αποτελέσει ένα από τα χαρακτηριστικότερα γνωρίσματα της ελληνιστικής προσωπογραφίας. Ιδιαίτερα από τον 3ο αιώνα π.Χ. ο άνθρωπος παύει να αποτελεί τον ενσαρκωτή στοιχείων αποκλειστικά υπερατομικών και μετατρέπεται σε φορέα μίας συνεχούς εσωτερικής πάλης με τον περιβάλλοντά του κόσμο. Παράλληλα τελειοποιούνται τα μορφολογικά εκείνα στοιχεία που αποδίδουν με απίστευτο ρεαλισμό το φύλο, την ηλικία, την κοινωνική τάξη, το επάγγελμα. Πηγή: http://www.livepedia.gr http://www.fhw.gr